Zaburzenia czynnościowe narządu żucia
Szanowni Państwo,
Od kilkunastu lat w naszym kraju obserwuje się wzrost wykrytych przypadków chorych z bólowym zespołem dysfunkcji narządu żucia objawiającym się nie tylko bólami twarzy, ale również bólami głowy oraz przewlekłymi dolegliwościami w obrębie mięśni szyi, karku, pasa barkowego, kończyn i kręgosłupa oraz narządu wzroku i słuchu. W odpowiedzi na to nastąpił gwałtowny rozwój wiedzy o układzie ruchowym narządu żucia, co było przyczyną do wyodrębnienie się nowej dziedziny stomatologii tj. nauki o układzie ruchowym narządu żucia. Wykazano, iż zarówno u młodych osób jak i u dorosłych występują równie zaawansowane zaburzenia w stawach skroniowo-żuchwowych.
Wzrasta świadomość lekarzy innych specjalności i pacjentów, że stomatolog jest lekarzem, który może zapobiegać i leczyć dolegliwości ze strony stawów skroniowo-żuchwowych oraz bóle pochodzenia mięśniowego w obrębie głowy i szyi. Niektórzy naukowcy szeregują dysfunkcje narządu żucia, a w tym schorzenia stawów skroniowo-żuchwowych, jako drugą po próchnicy chorobę stomatologiczną. Rosnąca ilość bodźców oraz narastający stres cywilizacyjny ma ogromny wpływ na narastanie objawów zaburzeń czynnościowych narządu żucia u pacjentów. Obsrwuje się wzrost liczczby pacjentów z bólami głowy spowodowanymi parafunkcjami, wielu z nich to osoby bardzo młode. W obecnych czasach powinniśmy zająć się szczególnie profilaktyką. Dzięki badaniu czynnościowemu narządu żucia możemy wykryć we wczesnym okresie parafunkcje i dysfunkcje w tzw. fazie przedklinicznej. Najczęściej spotykaną parafunkcją zwarciowa jest bruksizm, który ma najbardziej destrukcyjny wpływ na wszystkie elementy układu stomatognatycznego. To bruksizm i jego powikłania są przyczyną większości napięciowych bólów głowy, recesji dziąseł, ubytków klinowych, przemieszczeń krążka w stawach skroniowo-żuchwowych, bólów mięśniowych (mięśni układu ruchowego narządu żucia, podpotylicznych i obręczy barkowej), oraz często niepowodzeń w leczeniu stomatologicznym. Dlatego bardzo ważna jest profilaktyka i leczenie bruksizmu.
Główną rolę w etiologii bólów twarzy i głowy związanych z dysfunkcją narządu żucia odgrywa stres, zwłaszcza cywilizacyjny, czego wynikiem są parafunkcje zwarciowe (zgrzytanie i zaciskanie zębów), obserwuje się wzrost liczby chorych z tymi bólami. Innymi przyczynami bólów w obrębie głowy i twarzy oraz zaburzeń w obrębie układu ruchowego narządu żucia może być stres mięśniowy oraz błędy jatrogenne powstałe podczas leczenia stomatologicznego. Leczenie pacjentów polega przede wszystkim na uświadamianiu i edukacji, zastosowaniu szyn zgryzowych (szyna relaksacyjna), fizjoterapii (masaże, ćwiczenia mięśniowe, laseroterapia) oraz przywróceniu prawidłowych stosunków zwarciowych.
Diagnostyka zaburzeń czynnościowych narządu żucia niejednokrotnie nastręcza wiele trudności ze względu okolicę na której manifestują się objawy oraz ich mnogość i różnorodność objawów. Dlatego niekiedy konieczna jest współpraca lekarzy kilku specjalności( stomatolog, fizjoterapeuta, neurolog, laryngolog). W wielu przypadkach brak prawidłowego rozpoznania doprowadza do bezskutecznego leczenia prowadzonego nawet przez kilka lat. Zauważalne przez pacjenta objawy występują najczęściej po nałożeniu się kilku czynników predysponujących do powstawania zaburzeń czynnościowych. W związku z tym że należy eliminować wszystkie czynniki ryzyka najlepsze wyniki w leczeniu uzyskuje się poprzez podejście multidyscyplinarne, czyli współpracę specjalistów różnych dyscyplin.
OBJAWY ZABURZEŃ CZYNNOŚCIOWYCH NARZĄDU ŻUCIA
ze strony zębów: • patologiczne starcie zębów • dodatnie testy zwarciowe, zaciskanie i/lub zgrzytania zębami • rozchwianie pojedyńczych zębów • rozchwianie grupy zębów • przemieszczenie zębów • odsłonięcie pojedyńczych szyjek zębów lub całych grup zębów • przerost kości zębodołu ze strony stawu skroniowo – żuchwowego: • zaburzenia ruchomości głów żuchwy • patologiczne objawy akustyczne: trzaski lub trzeszczenia • bolesność uciskowa stawu skroniowo - żuchwowego • zbaczanie żuchwy w czasie jej odwodzenia lub/i przywodzenia • nadmierne wysunięcie żuchwy w czasie jej opuszczania • zbaczanie przy wysuwaniu • niejednakowy zakres ruchów bocznych żuchwy • nadmierne ruchy żuchwy • ograniczone ruchy żuchwy ze strony mięśni: • zmęczenie i poranna sztywność mięśni • bóle mięśni szyi, karku, pasa barkowego • zwiększone napięcie mięśni • bolesność uciskowa, dotykowa mięśni • przerost mięśni (twarz kwadratowa przy przeroście żuchwy) • promieniowanie bólu z przeciążonych mięśni (ból mięśniowo – powięziowy) • ból głowy z napięcia mięśni narządu żucia (ból głowy typu napięciowego) Inne objawy kliniczne: • drętwienie, mrowienie zębów i wyrostków, ubytki przyszyjkowe, złamanie korzeni żywych zębów • objawy o charakterze otolaryngologicznym: pieczenie gardła, krtani, ból ucha, szumy w uszach, zawroty głowy • objawy oczne np. ucisk, uczucie wysadzania gałki ocznej, ból oka • objawy bólowe o charakterze neuralgii nerwu V • ból głowy
